شیوع ویروس کرونا در ایران چالشی بزرگ در مقابل بخش بهداشت و درمان کشورمان قرار داده است؛ از کمبود تجهیزات (از جمله به علت تحریم‌ها) تا کمبود کادر درمانی استاندارد. از آخرین بار که خبر فوت عضوی از کادر درمانی بر اثر کرونا در ایران منتشر شد، بیش از دو هفته می گذرد. مقامات دولتی از فوت ۱۴ پزشک، پرستار و بهیار خبر داده‌اند، در حالی که در آمارهای غیر رسمی تعداد درگذشتگان خیلی بیشتر از این تعداد ( حدود هفتاد نفر ) است. نکته قابل تامل‌تر آنست که مقامات جمهوری اسلامی ایران، آمار مرگ و میر کادر درمانی را امنیتی کرده‌اند. محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار، در نامه‌ای به حسن روحانی، ضمن برشمردن مشکلات پرستاران و آثار مخرب عدم توجه به آنها بر مرگ و میر بیماران، گفته است: «وزارت بهداشت آمار مبتلایان را به تفکیک اعلام نمی‌کند و ما هم اجازه اعلام آمار را نداریم.»
واقعیت این است که پرستاران در همه این سال‌ها با بیشترین مشکلات شغلی و معیشتی مواجه بوده‌اند. آنها نه فقط به بدیهی‌ترین مطالباتشان، مانند استخدام رسمی، رفع تبعیض در دستمزد و تسریع در پرداخت کارانه و اضافه کار چندین ماهه دست نیافته‌اند، بلکه در بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ماه‌هاست پرداخت کارانه به تعویق افتاده یا اصلا پرداخت نشده است.
در نامه سرگشاده دبیر کل خانه پرستار به حسن روحانی، آمده است: «آیا برای حقوق حدود ۲ تا ۳ میلیون تومانی در ماه و اضافه‌کاری اجباری که چندین ماه پرداخت نشده و چندرغاز کارانه‌ای که ۱۶ ماه پرداخت نشده است و در تامین حداقل‌های زندگی مشکل دارند، و یا برای تحقیر و تهدید پرستاران توسط مدیران، روسای بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها و عوامل آنها، باید در جشن روز پرستار شرکت کرد؟»
یکی از مهمترین مطالبات پرستاران، اجرا شدن قانون تعرفه‌گذاری پرستاری است. سیزده سال پیش، قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در مجلس تصویب شد، اما همچنان به بهانه نبود بودجه اجرایی نشده است. حتی در سال‌های گذشته سازمان نظام پرستاری برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری، بودجه دو هزار میلیارد تومانی را به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی پیشنهاد داد و وزارت بهداشت نیز آن را به سازمان برنامه و بودجه ارائه کرد، اما در نهایت رد شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
براساس مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۶۷، و سپس قانون ارتقای بهره‌وری در سال ۱۳۸۸ پرستاران مشمول مزایای مشاغل سخت و زیان‌آور شده اند. اما این مصوبات نه فقط به هیچ عنوان اجرا نمی‌شود، بلکه به علت کمبود پرستار (در ایران به ازای هر هزار نفر، ۳ پرستار وجود دارد) و نیاز به خدمات آنان، هر روز بر فشار کار به آنها افزوده می‌شود.
با این حال، پرستاران در ایران رابطه استخدامی مشخصی ندارند و علیرغم افزایش ناچیز سالانه حقوق و مزایای کارکنان دولت، این مزایا به پرستارانی که استخدام‌شان به اصطلاح «شرکتی» است، تعلق نمی‌گیرد.
در ماه‌های اخیر که شیوع ویروس کرونا در ایران فراگیر شده است و بخش مهمی از بار مقابله با آن بر دوش پرستاران است، مهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، هفته گذشته در نامه‌ای به وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی، خواستار تعیین تکلیف استخدام پرستاران و تبدیل وضعیت آنها از شرکتی و قراردادی به رسمی و پیمانی شده است. در چنین اوضاعی، به گفته سازمان نظام پرستاری، ایران سالانه ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری کمبود دارد.
وزارت بهداشت به جای ایجاد روحیه بهتر و تامین کادر پرستاری، فراخوان استخدام پرستار با قراردادهای ۸۹ روزه داده است. این در حالی است که در این نوع قراردادها هیچگونه تعهدی نسبت به استخدام رسمی و دایم وجود ندارد. مسئولان خانه پرستار در واکنش به این تصمیم، آن را استثمار پرستاران در این شرایط دانسته‌اند. این در حالی‌ست که سعید نمکی، وزیر بهداشت، قبلا گفته بود پرستارانی که کار درمان بیماران کرونایی را بر عهده می‌گیرند، در اولویت استخدام قرار خواهند گرفت.
عکس از محسن عطایی، خبرگزاری فارس
در روزهای پرتلاطم کنونی که بیمارستان‌ها به پرستار نیاز دارند، اگر خواسته یا اعتراضی نسبت به وضع معیشتی از سوی پرستاری هم مطرح شود، با اخراج مواجه خواهد شد. عاطفه مسعودی، پرستار بیمارستان امام رضا در مشهد، از جمله این افراد است که به خاطر فعالیت صنفی اخراج شد.
مسولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد علت اخراج او را نمره کم ارزشیابی اعلام کردند، اما دبیرکل خانه پرستار گفته است که در شرایط کمبود شدید پرستار و در شرایطی که پرستاران دارند از جان خود برای بیماران مایه می‌گذارند و یک پرستار هم کمک است، چطور باور کنیم که نمره کم ارزشیابی باعث اخراج یک پرستار شده است.
حال، کمبود پرستار موجب شده است که بیمارستان‌هایی که در کشور برای قرنطینه انتخاب شده‌اند، پرستار ثابت نداشته باشند و پرستارانی که در این بیمارستان‌ها فعال هستند، همزمان در بیمارستان‌های دیگر و در شیفت‌های عادی هم حاضر شوند. در چنین شرایطی، خطر ابتلا به ویروس کرونا بین بیماران و کارکنان دیگر بیمارستان‌ها بالا می‌رود.
مهاجرت پرستاران
لاینحل ماندن و برآورده نشدن مشکلات و مطالبات حداقلی پرستاران از سوی حاکمان جمهوری اسلامی ایران، باعث شده است که در سال‌های اخیر، سالانه بیش از ۱۰۰۰ پرستار به کانادا، قطر و کشورهای اروپایی مهاجرت کنند. نکته قابل تامل در این باره، وجود سامانه‌ها و شرکت‌های کاریابی است که با مجوز حاکمان جمهوری اسلامی ایران، پرستاران را در ازای دریافت مبالغی هنگفت، برای کار به خارج از کشور اعزام می‌کنند.
رفتار مسئولان جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در هفته‌های اخیر، نشان داده است که اراده ای برای رفع مشکلات پرستاران ندارند. انتظار حداقلی این بود که در بودجه‌ای که نمایندگان کمیسیون تلفیق و شورای نگهبان، با حکم رهبری برای سال ۱۳۹۹ تصویب کردند، پرداخت بخشی از مطالبات جامعه پرستاری هم درنظر گرفته می‌شد.
